تاریخچه‌ گلدوزی

فرآیند مورد استفاده برای دوخت و ترمیم پارچه؛ باعث توسعه تکنیک های دوخت و امکانات تزئینی دوخت منجر به هنر گلدوزی شد. هنر گلدوزی صنعتی و انواع گلدوزی لباس در سرتاسر جهان وجود داشته است. آثار گلدوزی پیدا شده در چین به دوره دولتهای متخاصم ( قرن ۳ تا ۵ قبل از میلاد) بر میگردد. در لباسی از دوران مهاجرت سوئد، تقریبا ۳۰۰ تا ۷۰۰ سال بعد از میلاد لبه های نوارهای پیرایش با کوک در حال اجرا که نوعی از گلدوزی است یافت شده است. کوک پشتی، کوک ساقه، کوک سوراخ خیاطی و کوک شلاقی. اما مشخص نیست که آیا این کار به سادگی درز لباس ها را تقویت کرده یا باید به عنوان گلدوزی تزئینی تفسیر شود.
به هنر تزئین و طراحی پارچه با استفاده از نخ و سوزن ( گلدوزی دستی) یا دستگاه چرخ خیاطی ( گلدوزی صنعتی) بر روی انواع لباس گلدوزی ( Embroidery) گفته میشود. گلدوزی همچنین ممکن است مواد دیگری مانند مروارید، مهره، پرز و پولک را در خود جای دهد. آرم و لوگوی شرکت ها که بر روی لباس کار قرار دارد، نوعی گلدوزی صنعتی میباشد. سوزن دوزی میتواند بر روی انواع لباس زنانه و مردانه، شلوار جین، کلاه، لباس کار و لباس خواب دیده شود. برخی از تکنیک های اصلی یا بخیه های اولیه گلدوزی عبارتند از کوک زنجیره ای، دوخت دکمه ای، کوک در حال اجرا، کوک ساتن و کوک متقاطع. امروزه از تکنیک های گلدوزی برای نمایش آثار هنری سفارشی، نام و طرح لوگو شرکت ها و سازمان ها، باشگاه ها و سایر مشاغل استفاده بهره میگیرند. در اینجا با انواع گلدوزی بر روی لباس آشنا میشوید.

گلدوزی صنعتی و دستی چیست؟

به طور کلی گلدوزی به دو صورت انجام میگیرد. گلدوزی دستی و گلدوزی صنعتی. گلدوزی که با دست و با نخ و سوزن باشد؛ سوزن دوزی دستی است. اگر دوخت روی پارچه با چرخ خیاطی انجام شود؛ گلدوزی صنعتی گفته میشود. اکثر شرکت ها دوست دارند که لوگوی تجاری خود را بر روی لباس فرم کارمندان خود حکاکی کنند. این نوع چاپ لوگو با عمل گلدوزی قابل انجام است.
گلدوزی ها یا بصورت دستی یا بصورت صنعتی انجام می پذیرد.

گلدوزی با ماشین:

نوعی گلدوزی صنعتی است که در تعداد بالا و با سرعت زیاد صورت میگیرد. معمولا برای انواع لباس کار، باشگاه، تولیدی ها و لباس خواب ها؛ سوزن دوزی صنعتی بسیار پرکاربرد است. در این نوع ابتدا طرح مورد نظر شرکت با سازمان را انتخاب میکنند. سپس آن را به اپراتور دستگاه تحویل میدهند تا وارد برنامه طراحی مخصوص خود کنند. بعد از آن، نقاط سوزن و میزان تراکم مشخص خواهد شد. در آخر، پس از پایان طراحی طرح مورد نظر در دستگاه سوزن دوزی لود شده و به صورت اتوماتیک بر روی پارچه حک میشود.

گلدوزی دستی:

اساسا برای لباس های سفارشی از این نوع گلدوزی استفاده میکنند. تمام مراحل گلدوزی دستی همانطور که از نامش پیداست؛ با دست و به صورت سنتی انجام میشود.
از کجا طراحی و گلدوزی صنعتی انجام دهیم؟

گلدوزی سفید بر روی پارچه سفید با نخ سفید انجام می شود.
گلدوزی سفید، به روش سوزن دوزی انجام میشود.

این نوع گلدوزی به هر روش سوزن دوزی اشاره میکند که دوخت به همان پارچه پایه است. گلدوزی سفید زیبا به نظر میرسد. این نوع گلدوزی را میتوان با تکنیک های مختلف از جمله هاردنگر، گلدوزی سطحی و . . . ادغام کرد. گلدوزی سفید Whitework Embroidery بر روی پارچه های سفید با نخ سفید استفاده میشود. به این اثر فرانسوی Laid میگویند. این تکنیک همیشه انواع مختلفی از تکنیک های گلدوزی مانند Broderie Anglaise، سایه کاری و غیره را شامل میشود.
گلدوزی شمعدونی Candlewick Embroidery

گلدوزی شمعدونی Candlewick Embroidery؛ نوعی گلدوزی سفید است که به طور سنتی از نخ پنبه سفید استفاده میکند. این نوع سوزن دوزی از از گره هایی ساخته شده که در الگوهای پیچیده چیده شده اند. گلدوزی شمعدونی نوعی جایگزین تکنیک سوزن دوزی سفید میباشد. این یک نوع محبوب از گلدوزی نخ به شکل X است.

گلدوزی نخ کشیده Pulled thread Embroidery

این نوع سوزن دوزی، بخیه ای با تکنیک شمارش شده است که در اطراف گروهی از نخ ها در پارچه پایه ایجاد میشود. این کار برای ایجاد شکاف، پر شدن هوا، ایجاد توری، نوار، حاشیه و یجاف انجام میگیرد.

گلدوزی هدبو Hedebo Embroidery

در گلدوزی هدبو از بخیه با همپوشانی پشت کوک بهره می گیرند.
گلدوزی هدبو یک نوع گلدوزی صنعتی است.

در این تکنیک، طرح کلی با انواع مختلف بخیه مانند کوک زنجیره ای، دوخت پشتی و کوک ساقه کار میکند. این روش گلدوزی صنعتی؛ از بخیه با همپوشانی پشت کوک ها استفاده میشود و یک الگوی جدید ایجاد میکند.

گلدوزی هاردنگر Hardanger Embroidery؛

روشی رایج برای گلدوزی لباس گلدوزی هاردنگر ( Hardanger Embroidery ) در کشور نروژ توسعه پیدا کرده است. این نوع از گلدوزی دارای برش و کوک ساتن میباشد که از طرح های پیچیده و هندسی مرتب بهره میگیرد.

گلدوزی قلاب دوزی Crewel Embroidery

این یک نوع گلدوزی سطحی تزئینی است که شامل گیاهان، حیوانات و گاهی اوقات مردم میباشد. این تکنیک از یک طرح خیال انگیز استفاده میکند. قلاب دوزی در انواع دوخت سطحی دوزی انجام میشود. این نوع سوزن دوزی هزار سال قدمت دارد.
گلدوزی سطحی Surface Embroidery

گلدوزی سطحی،

نوعی است که در آن، جایی که الگو با استفاده از بخیه های تزئینی و نخ های چسبیده شده روی پارچه پایه، کار میکند. این یعنی بخیه روی سطح پارچه کار شده است.

گلدوزی Goldwork Embroidery

یکی از روش های محبوب گلدوزی لباس است این مدل از سوزن دوزی، هنری است که در آن از نخ های فلزی استفاده میشود. هدف اصلی استفاده از سیم های فلزی با روکش طلایی یا نقره ای میباشد.

گلدوزی مشکی Blackwork Embroidery

در این تکنیک به طور سنتی از نخ سیاه بر روی پارچه سفید و یا حتی بافتنی کار میشود.

گلدوزی Sashiko Embroidery

گلدوزی ساشیکو ( Sashiko Embroidery ) نوعی از هنر است که از یک دوخت اولیه برای ایجاد یک پس زمینه طرح دار پیچیده بهره میگیرد. این نوع سوزن دوزی از ژاپن آمده است. از این تکنیک برای گلدوزی لباس زیر و لباس های مجلسی بیشترین استفاده را میبرند.

گلدوزی تکه دوزی

این نوع سوزن دوزی، اکثرا برای تزیین لحاف مورد استفاده قرار میگیرد.

در این تکنیک، تکه های کوچک پارچه معمولا بر روی پارچه پایه دیگری مونتاژ میشوند. آنها بر اساس زیبایی شناسی مرتب شده اند. در این تکنیک گلدوزی از بخیه های ماشینی یا دستی استفاده میکنند. همچنین از هر نوع کوک مورد علاقه برای تزئین طرح خود استفاده میکنید. این نوع سوزن دوزی، اکثرا برای تزیین لحاف مورد استفاده قرار میگیرد.

گلدوزی کار سایه ای ShadowShadow Work Embroidery

گلدوزی سایه ای شامل دوخت استخوان شاه ماهی است که عموماً روی پارچه‌های نیمه شفاف و یا شفاف استفاده میشود. به همین دلیل، کار سایه به زیبایی بر روی پارچه قابل مشاهده خواهد بود. این تکنیک معمولا بر روی پارچه شفاف و نیمه شفاف مانند وویل چمن، ارگانزا، اورگاندی، ژرژت، باتیست، موسلین و بسیاری دیگر از این نوع پارچه ها کار میشود.
گلدوزی با مقیاس ماهی Fish Scale EmbroideryFish Scale Embroidery
گلدوزی با مقیاس ماهی بسیار به صرفه است.
این روش در مقایسه با چاپ دیجیتالی و سایر روشهای چاپ بسیار مقرون به صرفه است.

گلدوزی در مقیاس ماهی ( Fish Scale EmbroideryFish Scale Embroidery )

به طور کلی از مقیاس ماهی های قرمز برای طراحی روی پارچه استفاده میکند. این نوع سوزن دوزی بیشتر روی مخمل انجام میگیرد. در این تکنیک ابتدا مقیاس ماهی تعیین میشود و سپس در پایه هر مقیاس سوراخ هایی ایجاد میشود. در نهایت میتوان آن را بر روی پارچه دوخت. گلدوزی را میتوان با دست و یا چرخ خیاطی انجام داد. این روش در مقایسه با چاپ دیجیتالی و سایر روشهای چاپ بسیار مقرون به صرفه است.

در این مقاله از مجله گلپوش با گلدوزی صنعتی و انواع گلدوزی لباس (Embroidery) آشنا شدید. توصیه میکنم برای دانستن انواع اطلاعت درباره شورت، سوتین، ست لباس زیر، مایو، بیکینی و… سایر مقالات مجله گلپوش را مطالعه بفرمایید.